Alliantie Zuiderwaterlinie

BERGEN OP ZOOM – Tijdens een feestelijke bijeenkomst op zondag 26 oktober presenteerde de Alliantie Zuiderwaterlinie het nieuwe boek: ‘De oorlog achter de voordeur’. Het boek is het resultaat van een unieke samenwerking tussen 15 heemkundigen en professionals uit de hele Zuiderwaterlinie. Stef Koenis, onderzoeker en redacteur: “In dit boek vertellen we het verhaal van inwoners in tijden van oorlog. Een thema dat vandaag de dag helaas nog steeds relevant is. De samenwerking heeft geleid tot een nieuw perspectief op oorlogen in het gebied van de Zuiderwaterlinie.”  

Inkwartiering van militairen en opvang van oorlogsvluchtelingen 

Inkwartiering, het onderbrengen van militairen bij mensen thuis, heeft door de eeuwen heen diepe sporen achtergelaten in dorpen en gezinnen. Waar de meeste verhalen over de waterlinie de strijd zelf en de strategische en bouwkundige keuzes beschrijven, laat dit boek juist een sociaal perspectief zien. Het beschrijft wat er gebeurt als oorlog in de vorm van vreemdelingen binnentreedt in de meest intieme sfeer van mensen: hun huis. Dit had een enorme impact op de lokale bevolking, die militairen onder andere een slaapplek moesten geven. Oorlogen zorgden naast de komst van militairen ook voor vluchtelingenstromen. Het huisvesten van vreemdelingen bracht spanningen met zich mee. Maar de intensieve interacties leidden ook tot verwondering, inspiratie en zelfs tot huwelijken. Het boek staat vol met persoonlijke verhalen en anekdotes uit ruim 450 jaar aan geschiedenis, vanaf de Tachtigjarige Oorlog tot aan nu, in de Zuiderwaterlinie: een gebied dat zich uitstrekt van Tholen tot aan Grave. 

Dat de aanwezigheid van duizenden, voornamelijk buitenlandse militairen ook positieve gevolgen kon hebben, ontdekte John Verweij, één van de auteurs en lid van heemkundekring Stad en Lande van Tholen. “Tijdens mijn onderzoek kwam ik een verhaal tegen over een buitenlandse soldaat die tijdens de Oostenrijke Successieoorlog (1740-1748) in Tholen ingekwartierd zat en daar de liefde heeft gevonden. Hij trouwde met een Thoolse en ze kregen twee kinderen. Hun afstammelingen wonen zeven generaties later nog steeds in hetzelfde huis.” 

In het boek zijn niet alleen verhalen uit het verleden bij elkaar gebracht, maar ook verhalen uit het nu: het opvangen van vluchtelingen in oorlogstijd. Zo wordt in het laatste hoofdstuk het verhaal verteld van vijf Oekraïense vrouwen. Zij vluchtten na de Russische aanval op Oekraïne naar Nederland en kwamen terecht in Brabantse gezinnen. Een van deze vrouwen is de 32-jarige Sofia Stakhniv. Zij nam zondag het eerste exemplaar van het boek in ontvangst. Sofia vluchtte in 2022 naar Nederland en vond eerst een gastgezin in Heusden en later in Vlijmen. “Ondanks dat het wonen in een gastgezin voor ongemak kan zorgen, ben ik mijn gastgezin echt als familie gaan zien. Voor belangrijke levenskeuzes kan ik nog steeds bij ze terecht voor advies.” 

Persoonlijke verhalen nog weinig onderzocht 

Anne-Wil Maris, programmadirecteur van de Alliantie Zuiderwaterlinie: “Inkwartiering is een thema waar in de geschiedwetenschap nog niet veel onderzoek naar is gedaan. Het militaire verhaal en de strijd staan vaak centraal. Dit boek laat een ander gezicht van de Zuiderwaterlinie zien, de kant waarin veerkracht, ongemak en solidariteit centraal staan. Steeds weer houdt historisch onderzoek ons een spiegel voor en zet het heden en toekomst in een nieuw perspectief. Ik wil alle onderzoekers enorm bedanken voor hun inzet bij deze unieke samenwerking. Door kennis en verhalen te delen, willen we als Zuiderwaterlinie een inspiratiebron zijn voor de uitdagingen van vandaag de dag. Laat dit boek uitnodigen tot nieuwe gezamenlijke initiatieven.” 

Het boek wordt mogelijk gemaakt door de steun van de Mastboom-Brosens Stichting, Het Cultuurfonds, Brabants Heem, de gemeente Tholen, Familiefonds Hurgronje, Stichting Jacques de Leeuw, Stichting Menno van Coehoorn en de gemeente Hoeksche Waard. 

Het boek bestellen 

Het boek kost 22,50 euro en is nu te bestellen via Uitgeverij Pictures Publishers.  

De Zuiderwaterlinie  

De Zuiderwaterlinie is een unieke ketting van historische vestingsteden en hun ommeland, verbonden door het typisch Nederlandse verhaal van verdedigen met water. Om vijandelijke troepen uit het zuiden tegen te houden, zette men het land rondom de vestingsteden onder water. Waar vroeger de soldaten aan de grens stonden, vind je nu veel gezelligheid tegen het decor van een rijke geschiedenis. Geniet van de gezellige historische vestingsteden, bezoek een van de stoere forten of ontspan in de bijzondere natuur.  

Plaats een reactie

Reacties